Có nên dùng bổ sung Vitamin E?

Thiếu vitamin B1 sẽ bị bệnh tê phù, thiếu vitamin C sẽ bị chảy máu chân răng, thiếu vitamin D sẽ bị bệnh còi xương. Song thiếu vitamin E thì hầu như không xuất hiện một triệu chứng gì rõ rệt. Có lẽ vì lý do này mà mặc dầu được tìm ra từ năm 1922 nhưng vitamin E vẫn giữ một vị trí lu mờ so với các vitamin khác. Từ năm 1990 trở đi nó mới trở thành một vấn đề thời sự trong y học và trong dinh dưỡng khi người ta phát hiện ra cơ chế tác dụng tinh tế của nó: Cơ thể chúng ta trong khi làm nhiệm vụ chuyển hóa, trong khi tiếp xúc với thuốc men, khói bụi, chất độc, tia tử ngoại sẽ sinh ra các gốc tự do. Gốc tự do này sẽ tấn công vào tế bào phá hủy màng tế bào, làm hư hại bộ máy di truyền trong nhân tế bào (ADN, ARN) làm xáo trộn chức năng sinh lý của các bộ phận, kết quả là gây ra rất nhiều bệnh mạn tính (như tim mạch, ung thư, thoái hóa thần kinh, não suy (alzheimer). Vitamin E chống lại các gốc tự do nên được coi như một chất bảo vệ cơ thể, một chất dinh dưỡng thiết yếu .
Theo tạp chí Dinh dưỡng và lâm sàng Mỹ (1996) thì 11.000 người dùng vitamin E đã giảm được 47% nguy cơ tử vong do bệnh mạch vành so với nhóm chứng không dùng. Cũng theo một nghiên cứu năm 1996, nếu bổ sung vitamin E cho những người trong gia đình có lịch sử bị bệnh nhồi máu cơ tim thì sẽ giảm được 77% nguy cơ bệnh này.
Các nhà nghiên cứu Viện đại học Maryland (1995) nhận thấy cho dùng vitamin E trước bữa ăn có nhiều mỡ đã làm giảm tác hại của mỡ đối với động mạch và ngăn ngừa được bệnh tim mạch.
ở người già, protein trong dịch thủy tinh thể đục dần đi làm giảm thị lực thậm chí mù gọi là bệnh đục thủy tinh thể. 40% người già trên 70 tuổi thường gặp bệnh này. ở mắt có một điểm vàng gọi là hoàng điểm. Gốc tự do là thủ phạm làm đục protein trong dịch này cũng như làm thương tổn hoàng điểm. Vitamin E với tác dụng chống lại gốc tự do sẽ có hiệu quả tốt với bệnh này. Rouhiainen (tạp chí Dịch tễ học 1996) đã chứng minh được rằng nồng độ vitamin E trong huyết tương thấp liên quan tới sự gia tăng sớm chứng thoái hóa hoàng điểm và đối với nam nguy cơ này sẽ gấp 3 lần so với nữ. Cũng theo West (trong Arch Ophthamol 1994) trên 976 người nghiên cứu thì nhóm người có nồng độ vitamin E trong huyết tương cao hơn 12,8mg/lít có nguy cơ bệnh thoái hóa hoàng điểm giảm hơn 50% so với nhóm người có nồng độ vitamin E trong huyết tương thấp dưới 8mg/lít.
Ung thư là sự phát triển hỗn loạn quá mức và không kiểm soát được của tế bào do sự trục trặc của hệ thống di truyền ADN nằm ở nhân tế bào. Có nhiều tác nhân gây nên ung thư, một trong các cơ chế đó là sự tấn công của các gốc tự do làm hư hỏng ADN. Vitamin E với chức năng chống lại gốc tự do bảo vệ tế bào, đồng thời tăng cường khả năng miễn dịch do đó giúp cho cơ thể kiểm soát được sự phát triển của các tế bào lạ, nguồn gốc gây nên ung thư. Eichhozer (1996) sau 17 năm nghiên cứu, nhận thấy người nghiện thuốc lá có nồng độ vitamin E trong huyết tương thấp thì có nguy cơ ung thư tiền liệt tuyến cao. Bostic (1996) cũng nhận thấy người có bổ sung vitamin E 100mg/ngày thì giảm đáng kể ung thư đại tràng . Các nhà khoa học Na Uy (1984) đã dùng vitamin E phối hợp trong bộ ba (vitamin A - D - E) nhận thấy tác dụng rõ rệt của chúng trong việc ngăn ngừa ung thư bàng quang, dạ dày, thực quản, ngăn cản được sự biến đổi nitrit thành nitrosamin, một tác nhân gây ung thư.
Theo thuyết phân chia tế bào thì tế bào phân chia đến một mức nhất định sẽ không phân chia được nữa và chết. Tuy nhiên theo thuyết khác thì sự già hóa là do tác dụng bất lợi của gốc tự do và sự suy giảm khả năng miễn dịch. Người ta làm thí nghiệm và nhận thấy vitamin E làm tăng 5% tuổi thọ cho chuột. Người ta cũng thống kê được có 80 bệnh có liên quan đến gốc tự do, có trên 100 loại hóa chất tích tụ trong mỡ làm suy giảm khả năng miễn dịch. Vitamin E với cơ chế tác dụng chống lại gốc tự do và tăng cường khả năng miễn dịch sẽ giúp cơ thể chống được bệnh tật, tăng thêm tuổi thọ.
Một điều nên biết thêm là vitamin E khá lành tính. Bình thường cần 15mg/ngày. Khi phòng và trị bệnh tim mạch, ung thư hay cho người nghiện thuốc lá có thể dùng 100mg/ngày, người bị alzheimer có thể dùng cao hơn: hàng ngàn mg/ngày (thực tế đã dùng 2000mg/ngày kéo dài) vẫn không thấy xuất hiện triệu chứng độc hại gì. Tuy nhiên cần lưu ý là vitamin E thiên nhiên tốt hơn vitamin E tổng hợp. Vitamin E tổng hợp có tới 8 đồng phân của tocopherol (gọi chung là DL-anpha tocopherol) trong đó có một phần vitamin E thiên nhiên (D-anpha tocopherol). Theo quy ước quốc tế 1mg vitamin E thiên nhiên bằng 1,49 IU còm 1mg vitamin E tổng hợp bằng 1 IU vitamin E. Căn cứ vào điều này để quy đổi khi tính toán liều bổ sung.
Mười năm trở lại đây, các nhà khoa học đã sớm nhất trí với nhau về việc bổ sung vitamin E để chống bệnh tật và tăng cường tuổi thọ. Chỉ riêng điều này thôi cũng chứng tỏ lợi ích có thực mà vitamin E mang lại.

DS. Bùi Văn Uy
Báo Sức khỏe đời sống