SÁCH ĐẮC NHÂN TÂM - Nguyễn Hiến Lê dịch

[HVQ]

Phần Thứ Ba Mươi

Nên Khuyến Khích Người

Một ông bạn tôi, đã bốn chục cái xuân xanh, gần đây mới đính hôn cùng Một cô vị hôn thê của ông khuyên ông học khiêu vũ kể cũng hơi trẻ.

Sau ông kể lễ tâm sự với tôi: Trời biết cho rằng tôi nhảy dở hết Chỗ nói. Tôi khêu vũ theo một lối cổ từ hai mươi năm về trước. Cô Giáo dạy tôi nói thẳng cho tôi biết rằng phải quên hết những điệu Cũ đi để bắt đầu học lại từ đầu. Cô làm tôi hoàn toàn thất vọng. Tôi xin thôi.

Lại học một cô khác. Cô nầy lấy lòng tôi, có lẽ quá khen tôi một chút, nhưng tôi thích Như vậy. Với một giọng tự nhiên, cô nói rằng điệu bộ của tôi có Lẽ hơi xưa, nhưng quy tắc thì đúng, và muốn học những bài mới không Khó khăn chi hết.

Cô thứ nhứt chê Tôi mà làm tôi hết muốn học. Cô thứ nhì, trái lại, làm bộ như không Thấy những lỗi lầm của tôi mà không ngớt khen những tiến bộ của tôi. Cô nói: Trời phú cho ông cái giác quan về tiết điệu, ông thật là Người trời sanh ra để mà khiêu vũ.

Lương tri của tôi bảo tôi rằng trước cũng vậy mà sau này cũng còn Như vậy, tôi suốt đời sẽ chỉ là một "thằng" khiêu vũ dở thôi. Nhưng Trong thâm tâm tôi, tôi thích tin rằng không biết chừng lời cô đó đúng Cũng nên.

Thì cô ta ăn tiền của tôi, Phải khen tôi là sự dĩ nhiên... Nhưng nghĩ tới điều đó làm quái gì?

Dù sao đi nữa, từ bữa cô ta cho tôi Tin rằng tôi có "giác quan về tiết điệu" thì tôi khiêu vũ khá hơn trước Nhiều. Lời đó đã phấn phát tôi, làm cho tôi hy vọng và gắng sức tập Cho khá thêm lên

Chê một đứa nhỏ, Một đức lang quân hay một người làm công rằng họ đần độn, không có Một chút tài năng gì, rằng họ "bị thịt", đoảng vị, chẳng được việc gì, Không hiểu chút chi hết, tức là diệt hết ý muốn tự cái của họ đi.

Nên thử phương pháp ngược lại. Khuyến khích họ nhiều vào: nói rằng Công việc dễ làm lắm. Tỏ ra rằng ta tin nơi tài năng họ, rằng họ có Tài mà họ không ngờ... và bạn sẽ thấy họ thức suốt đêm để tập tành Cho hoàn hảo.

Đó là phương pháp của Nhà diễn thuyết Lowell Thomas. Ông đó thực có khiếu, có thiên tài dẫn Đạo người. Ông làm bạn tự tin. Ông truyền cho bạn lòng tin chắc, sự Bạo dạn, sức mạnh, làm cho bạn thay đổi thành một người khác. Mới Rồi, tôi đi nghỉ cuối tuần với ông bà Thomas. Trong khi củi cháy lách Tách trong lò sưởi người ta mời tôi đánh bài brige Dánh bài "bridge" Không! Không không, không. Tôi không biết đánh! Không biết chút chi Hết. Không thể được.

Ông Thomas bảo Tôi: Này anh Dale, đánh bridge dễ lắm mà. Chỉ cần có trí nhớ và biết Suy xét.

Anh đã nghiên cứu về trí nhớ. Đó là sở trường của anh. Anh thử chơi đi, anh sẽ mau biết lắm. Và, tức Thì, không kịp nghĩ ngợi gì hết, tôi ngồi vào hội, lần đó lần thứ nhất Đời tôi. Ông Thomas chỉ cần bảo tôi có thiên tư về bài và đánh bài Dễ lắm, là tôi liều chơi liền.

Ely Culbertson là vua bài bridge. Những sách ông viết về nó được hoan nghênh Nhiệt liệt và dịch ra mười hai thứ tiếng. Mà ông thú với tôi rằng sở dĩ Thành một nhà chuyên môn như vậy thì chỉ nhờ một người đàn bà khuyến Khích.

Ông đã thử đủ nghề, nhưng chưa Bao giờ có ý dạy đánh bài hết. Không những ông đánh bài thấp mà Còn ương ngạnh tới nỗi không ai muốn đánh bài với ông.

Vậy muốn thay đổi thái độ của một người mà không làm cho người ấy Phật ý, giận dữ, bạn phải: Khuyến khích họ, tức thì lỗi lầm gì cũng Dễ sửa, việc khó khăn gì cũng làm.

[HVQ]

Phần Thứ Ba Mươi Mốt

Làm Sao Cho Người Ta Vui Sướng
Làm Công Việc Bạn Nhờ Cậy

Hôm Đó vào năm 1915. Đã trên một năm, các nước ở châu Âu chém giết lẫn Nhau ghê gớm chưa từng thấy trong lịch sử. Châu Mỹ ở tình trạng kinh Hoàng. Có thể lập lại hòa bình được không? Không ai biết được.

Nhưng Tổng Thống Wilson nhất quyết gắng sức làm cho kỳ được. Ông sai Một mật sứ đi hội nghị với các nhà cầm đầu châu Âu. William Jennings Bryan, Tổng trưởng nội vụ, sứ đồ của hòa bình, nóng lòng đi lắm. Ông Thầy đó là một dịp phụng sự một lý tưởng cao cả và lưu danh thiên Cổ. Nhưng Tổng Thống Wilson lựa một người khác, Đại tá House, bạn thiết Của ông. Và ôntg cậy Đại tá làm công việc khó khăn là báo tin cho Bryan hay.

Đại tá chép cuộc gặp gỡ Đó trong nhật ký của ông:"Bryan thất ý lắm, khi ông hay tin rằng tôi Được Tổng Thống giao phó cho sự mệnh mà ông ao ước"

Tôi trả lời ông ta: "Tổng Thống nghĩ nên giữ kín cuộc vận động đó. Mà nếu ông đi, tên tuổi của ông mà ai cũng biết, đủ làm cho người Ta chú ý tới và tự hỏi ông tới với mục đích chi đây..".

Nghĩa là Đại tá muốn cho ông Bryan hiểu rằng người quan trọng quá, không Nên nhận sứ mệnh đó và ông Bryan hài lòng.

Khôn khéo, lại có nhiều kinh nghiệm, Đại tá House đem thực hành một Trong những quy tắc lớn nó điều khiển sự giao thiệp trong xã hội. Qui Tắc đó là: Làm sao cho người khác thấy vui sướng làm công việc bạn Cậy họ.

Khi Tổng Thống Wilson mời ông Mc Adoo giúp việc trong văn phòng ông, ông cũng áp dụng qui tắc đó, Mặc dầu điều ông cậy không phải là một sự hy sinh, mà chính là một Sự danh dự vô cùng cho ông Mcs Adoo, ông này thấy vui thích bội phần Và kể lại như vầy: Ông Wilson bảo tôi rằng ông sẽ sung sướng lắm, Nếu tôi chịu nhận chức Tổng trưởng Quốc khố. Ngôn ngữ ông thật lịch Sự: ông cho tôi cảm tưởng rằng nếu tôi chịu nhận vinh dự lớn đó, tức Thì ban cho ông một đặc ân.

Tôi biết Một diễn giả được mọi nơi mời đến diễn thuyết. Ông ta không thể làm Vừa lòng mọi người được cho nên bắt buộc phải từ chối, nhưng ông từ Chối một cách khéo léo đến nỗi người ta vui vẻ ra về. Ông làm cách Nào? Tất nhiên ông không nói cụt ngũn rằng ông bận việc lắm... Không. Sau khi cám ơn và tỏ lòng tiếc không nhận lời mời, ông vội vàng giới Thiệu một người có thể thay ông được. Nghĩa là ông để cho người kia Có đủ thì giờ thất vọng trước sự từ chối của ông và ông làm cho Tư tưởng người đó hướng ngay về diễn giả mà ông giới thiệu.

Ông nói: "Tại sao ông không cậy ông bạn tôi, Cleveland Rodgers, nhà Sản xuất tờ Brooklyn Eagle? Hoặc ông Guy Hickok? Ông ấy đã viết báo Mười lăm năm ở Paris và biết rất nhiều chuyện thú vị...Hay là ông lại hỏi ông Livingston Longfellow xem sao? Chắc ông biết ông ấy có một phim tuyệt Đẹp về những cuộc săn bắn lớn ở Ấn Độ..".

Ông Want, quản lý một nhà in lớn ở Nữu Ước, có một người thợ máy Mà nhất định muốn sửa đổi tính tình. Anh thợ ấy phải trông nom cho một Loại máy vừa sắp chữ vừa đúc chữ và nhiều máy khác nữa, sao cho những Máy đó chạy đêm chạy ngày mà không hư hỏng, khỏi ngưng lại. Anh ta Phàn nàn công việc nặng nhọc quá, làm việc nhiều giờ quá, và xin Thêm người phụ.

Ông Want không cho Thêm người phụ, cũng không rút công việc, rút giờ làm việc, mà anh Ta vẫn vui lòng. Ông làm cách nào? Ông cho riêng anh ta một phòng giấy Với một tấm bảng treo ở cửa đề tên và chức mới của anh: "Giám đốc Phòng giữ gìn mày móc".

Thành ra anh Thợ máy không còn là một nhân viên hạ cấp mà ai cũng có quyền sai Bảo nữa, nay đã nghiễm nhiên là một viên chỉ huy rồi. Người ta đã công Nhận giá trị tài năng của anh. Tự thấy cái quan trọng và uy thế mới Của mình, anh hài lòng và tiếp tục làm không phàn nàn chi hết.

Bạn cho vậy là con nít ư? Có lẽ là con nít thật. Mà người ta cũng đã Cho Nã Phá Luân là dùng phương tiện con nít đó khi ông lập ra huy chương Bắc đẩu bội tinh, phân phát một ngàn trăm năm chiếc cho lính ông và Thăng chức "Pháp quốc Thông chế" cho 48 đại tướng, gọi đội quân của ông là "Đại binh".

Ai chế giễu rằng Dùng đồ lòe loẹt vô dụng đó để thường những người đã nhiều lần vào Sinh ra tử với ông thì ông đáp: "Loài người vẫn bị cai trị bằng những Đồ lòe loẹt đó".

Biết cách phân phát Chức tước và uy quyền như Nã Phá Luận, thì chúng ta sẽ được những kết Quả như vị anh hùng đó.

Trước nhà bà Gent, một nhà bạn của tôi mà tôi đã có dịp nói tới, có một bãi cỏ Đẹp mà tụi con nít thường tới giày xéo phá phách mỗi ngày. Mắng, dọa, Dỗ dành đều vô hiệu. Tức thì bà thay đổi chiến thuật. Bà kêu đứa Nhỏ ngỗ nghịch nhất, tặng cho chức "thám tử" và giao kèo cho trách nhiệm Đuổi tất cả những đứa vô chơi trên bãi cỏ, bất kỳ là đứa nào.Và Vấn đề đó giải quyết xong lập tức.

Viên "thám tử" nhóm lửa ở sau nhà, nung đỏ một thanh sắt và dọa sẽ Dí vào đứa nhỏ nào dẫm lên vườn cỏ!

Bản tính loài người như vậy. Cho nên muốn sửa đổi một người mà không Làm cho họ phật ý, giận dữ: Bạn phải xử trí ra sao cho người thấy sung Sướng làm công việc mà bạn đề nghị Chín cách sửa đổi người mà không Làm cho họ phật ý giận dữ, Khi bạn muốn sửa đổi hành vi một người Thì:
1. Trước hết thành thật khen họ vài Lờ.
2. Lấy ý mà làm cho họ nhận thấy Lỗi lầm.
3. Trước khi chỉ trích, phải tự Thú nhận lỗi của bạn đã.
4. Đừng ra lệnh, Đặt câu hỏi để ám chỉ họ.
5. Giử thể Diện cho họ.
6. Xử trí ra sao cho Họ thấy sung sướng làm công việc mà bạn đề nghị.
7. Tán dương họ, để họ gắng sức được xứng đáng với lời ta khen.
8. Khuyến khích họ cho họ thấy dễ dàng sửa đổi lỗi lầm và thấy công Việc nhẹ nhàng.
9. Công bình nhận những sự Gắng sức của họ: dù họ mới tấn tới chút ít cũng khen họ.

Lời khuyến Khích của bạn phát thành thật và đại độ.