Mậu thổ cố trọng, ký trung thả chính.Tĩnh hấp đông tích, vạn vật ty mệnh. Thủy nhuận vật sinh, hỏa táo vật bệnh. Nhược tại cấn khôn, phạ trùng nghi tĩnh.

Nguyên chú: mậu thổ phi thành tường đê ngạn chi vị dã, giác kỷ đặc cao hậu cương táo, nãi kỷ thổ phát nguyên chi địa, đắc hồ trung khí nhi thả chính đại hĩ. Xuân hạ tắc khí tích nhi sinh vạn vật, thu đông tắc khí hấp nhi thành vạn vật, cố vi vạn vật chi ty mệnh dã. kỳ khí chúc dương, hỉ nhuận bất hỉ táo, tỏa dần phạ thân, tọa thân phạ dần. cài trùng tắc căn động, phi địa đạo chi chính dã, cố nghi tĩnh.

Dịch nghĩa:

Mậu thổ chẳng là tường vách, so với kỷ thổ mậu thổ có tính chất khô cứng cao hậu, cùng kỷ thổ là nơi phát nguyên đại địa, nên đắc được cái khí trung chính to lớn vậy. Mùa xuân mùa hạ thì khí phát tích mà sinh vạn vật, mùa thu mùa đông thì khí thu vào mà thành vạn vật, do vậy mà làm chủ vạn vật. Mậu thổ có tính khí thuộc dương, nên ưa thích nhuận trạch không thích khô táo, tọa dần sợ thân xung, tọa thân sợ dần xung. Nếu bị xung tức căn gốc bị động, chẳng là mất đi cái khí trung chính cho nên cần tĩnh không nên động vậy.

Nhâm thị viết: mậu vi dương thổ, kỳ khí cố trọng, cư trung đắc chính. Xuân hạ khí động nhi tỵ, tắc phát sinh, thu đông khí tĩnh nhi hấp, tắc thu tàng, cố vi vạn vật chi ty mệnh dã. kỳ khí cao hậu, sinh vu xuận hạ, hỏa vượng nhi thủy nhuận chi, tắc vạn vật phát sinh, táo tắc vật khô; sinh vu thu đông, thủy đa nghi hỏa noãn chi, tắc vạn vật hóa thành, thấp tắc vật bệnh. Cấn khôn giả, dần thân chi nguyệt dã. xuân tắc thụ khắc, khí hư nghi tĩnh; thu tắc đa tiết, thể bạc phạ trùng. Hoặc tạo dần thân nhật, diệc hỉ tĩnh kỵ trùng. Hựu sinh tứ quý nguỵêt giả, tối hỉ canh thân tân dậu chi kim, tú khí lưu hành, định vi quý cách, kỷ thổ diệc nhiên. Như trụ kiến mộc hỏa, hoặc hành vận ngộ chi, tắc phá hĩ.

Dịch nghĩa:

Mậu thuộc dương thổ, khí thế cố trọng, cư nơi trung chính. Mùa xuân mùa hạ khí động nên phát ra, tức khí phát sinh, mùa thu mùa đông khí tĩnh nên thu vào, tức khí thu tàng, do vậy mà làm chủ vạn vật. Có cái khí cao hậu, nên sinh vào mùa xuân mùa hạ hỏa khí thời vượng cần có thủy làm nhuận thổ, tắc vạn vật sinh sôi, khô táo tắc vạn vật chết khô; sinh vào mùa thu mùa đông, thủy nhiều cần hỏa sưởi ấm, tắc vạn vật hóa thành, thấp tắc vạn vật thụ bệnh. Sinh vào tháng dần nguyệt tọa cung cấn sinh vào tháng thân nguyệt tọa cung khôn. Thổ mùa xuân bị mộc khắc khí chất hư nhược cần nên tĩnh; thổ mùa thu bị tiết khí nhiều quá thể chất bạc nhược không nên gặp xung. Tứ trụ, nhật chủ tọa dần thân ưa thích yên tĩnh tối kỵ gặp xung. Như sinh vào bốn tháng tứ quý (thìn, tuất, sửu, mùi), tối hỷ nhật chủ canh thân tân dậu khí kim, tú khí lưu hành bất tận tắc đoán định quý cách, kỷ thổ cũng đồng như thế. Bằng như tứ trụ gặp mộc hỏa, hay vận hành hỏa mộc tắc phá cách vậy.

Kỷ thổ ty thấp, trung chính súc tàng. Bất sấu mộc thịnh, bất úy thủy cuồng. hỏa thiểu hỏa hối, kim đa kim quang. Nhược yếu vật vượng, nghi trợ nghi bang.

Nguyên chú: kỷ thổ ty bạc nhuyễn thấp, nãi mậu thổ chi diệp chi địa, , diệc chủ trung chính nhi năng súc tàng vạn vật. Nhu thổ năng sinh mộc, phi mộc sở năng khắc, cố bất sầu mộc thịnh; thổ thâm nhi năng nạp thủy, phi thủy sở năng đãng, cố bất úy thủy cuồng. vô căn chi hỏa, bất năng sinh thấp thổ, cố hỏa thiểu nhi hỏa phản hối; thấp thổ năng nhuận kim khí, cố kim đa nhi kim quang thải, phản thanh oánh khả quan. Thử kỳ vộ vi nhi hữu vi chi diệu dụng. nhược yếu vạn vật sung thịnh trường vượng, duy thổ thế thâm cố, hựu đắc hỏa khí nõan hòa phương khả.

Dịch nghĩa:

Kỷ thổ khí chất ẩm thấp mỏng manh, cùng mậu thổ là chổ phát nguyên đại địa, cũng có tính trung chính mà có khả năng nuôi dưỡng vạn vật. Nhu thổ có khả năng sinh mộc, chứ mộc không thể khắc được nhu thổ, do đó mà không lo mộc vượng; thổ sâu có thể chứa thủy, thủy không thể nhiều đồng đãng, do vậy mà không sợ thủy cuồng. Hỏa yếu không gốc chẳng những không thể sinh thấp thổ, mà ngược lại còn bị thổ làm cho mất sáng; thấp thổ có thể làm tươi nhuận khí kim, cho nên kim nhiều kim sáng, mà trở nên trong suốt ưa nhìn. Đó là vô vi lấy hữu vi làm diệu dụng vậy. Nhược bằng vạn vật sung thịnh cường vượng, chỉ có thổ thế thâm sâu, được hỏa khí sưởi ấm tắc bốn phương thuận hòa vậy.

Nhâm thị viết: kỷ thổ vi âm thấp chi địa, trung chính súc tàng, quán bát phương nhi vượng tứ quý, hữu tư sinh bất tức chi diệu dụng yên. Bất sầu mộc thịnh giả, kỳ tính nhu hòa, mộc tạ dĩ bồi dưỡng, mộc bất khắc dã. bất úy thủy cuồng giả, kỳ thể đoan ngưng, thủy đắc dĩ nạp tàng, thủy bất trùng dã. thủy thiểu hỏa hối giả, đinh hỏa dã, âm thổ năng liễm hỏa, hối hỏa dã. kim đa kim quang giả, tân kim dã, thấp thổ năng sinh kim, nhuận kim dã. trụ trung thổ khí thâm cố, hựu đắc bính hỏa khứ kỳ âm thấp chi khí, canh túc dĩ tư sinh vạn vật, sở vị nghi trợ nghi bang giả dã.

Dịch nghĩa:

Kỷ thổ thuộc đất ẩm ướt, khí thế trung chính tàng chứa, khí quán tám phương mà vượng bốn mùa, có cái công tư sinh diệu dụng không ngừng nghĩ vậy. Chẳng lo mộc thịnh, có tính nhu thuận cho nên tài bồi dưỡng mộc mà không khắc mộc. Chẳng sợ thủy cuồng, có tính chất ngưng đọng cho nên thủy có thể được dung nạp mà không xung khắc vậy. Thủy ít hỏa tối, đinh hỏa chẳng sinh âm thổ mà còn bị thấp thổ làm cho che lấp mất sáng. Kim nhiều kim sáng, thấp thổ có thể sinh kim, làm nhuận kim. Trong trụ thổ nhiều tức thổ dầy, lại còn được bính hỏa xua đẩy khí ẩm ướt, đủ để tư sinh vạn vật. Cho nên nói nghi trợ nghi bang là như thế.