Tử bình chân thuyên bình chú

[VULONG]

Chương 5 : Luận thập can hợp nhi bất hợp

Ý nghĩa 10 can hóa hợp, thiên trước có nói rõ, nhưng mà cũng có hợp và không hợp là tại sao ?
Thập can tương phối, không phải đều là hợp cả sao; đã hợp rồi, không phải đều có thể hóa cả sao.
Thiên trước luận 10 can tương phối mà hợp, vốn là này luận 10 can phối mà không hợp.
Học giả nên xét kỹ. Rõ cái nghĩa hóa riêng. Ở giữa có cái khác chen vào, thí dụ như người đây đấy tương hảo, mà có người khác theo ở giữa, tất không thể chơi với nhau được. Thí dụ như giáp kỷ hợp, mà ở giữa giáp kỷ, có canh chia cách, tất giáp sao có thể vượt qua được canh khắc mà đến hợp với kỷ chứ ?
Phép đã như vậy, hợp mà chẳng dám hợp, có cũng như không. Bị chia cách, tất không thể luận hợp, tuy nhiên bị chia cách chưa chắc là phải khắc chế, như:
12 - Giáp ty Đinh mão Kỷ hợi Mậu thìn
Giáp kỷ hợp có đinh ở giữa, tất giáp mộc sanh hỏa rồi hỏa sanh thổ, bởi vậy lấy ấn hóa quan. Là trụ của Tân cương Dương Tăng Tân đô đốc.　　
13 - Quý tị Nhâm tuất Ất tị Mậu dần
Mậu quý hợp gặp ất chia cách, ấy là không hợp nổi, vậy nên tài cục mới có thể dùng ấn. Là trụ của Chiết giang công lộ cục trường Chu Có Khanh o Xem tiết dùng tài ấn o
Lại như cách ngôi quá xa, như giáp ở can năm, kỷ ở can giờ, tâm ý hợp nhau, ngôi tất xa cách, như người trời nam kẻ đất bắc, không thể tương hợp với nhau o Như ở giữa gặp chế chẳng dám đến hợp, có chút khác nhau, hợp mà không thể hợp nổi, là bán hợp vậy, là họa hay phúc là coi ở địa chi.
Cách ngôi quá xa, tất hiệu dụng của hợp giảm thiểu, có lúc nguyên lực ban đầu bị mất là hỷ.
Cũng có lúc nguyên lực ban đầu không bị mất là hỷ. Hoặc tuy xa cách nhưng vẫn luận là hợp, thảy đều lấy theo cách cục phối hợp. Như :
14 - Đinh mão Bính ngọ Bính tý Nhâm thìn
Sát nhận cách, lấy sát chế nhận làm dụng. Đinh nhâm tương hợp, vì xa cách, nhâm sát chẳng mất tác dụng, nên sát nhận cách lập thành. Là trụ của Long Tể Quang.
15 - Ất dậu Giáp thân Đinh tị Canh tuất
Ất canh tương hợp, thông khí nguyệt lệnh, tuy xa cách nhưng hợp, lấy canh của giáp dẫn đinh làm dụng. Là trụ của Trương Diệu Tằng (xem trụ trên ở giữa ất canh có đinh hỏa ngăn cách, nên xem lại thêm tiết trước).
Lại có hợp mà không bị thương khắc, là sao ? Như giáp sanh dần mão, tháng giờ thấu 2 tân quan, lấy năm bính hợp tháng tân, thì là hợp mất 1 lưu lại 1, quan tinh phản khinh. Hay như giáp gặp nhận ở tháng, canh tân đều thấu, bính với tân hợp, hợp mất quan lưu lại sát. nên sát nhận y nhiên thành cách, đều là hợp lại mà không bị thương khắc. 2 quan đều thấu, gọi là trọng quan ; 2 sát đều thấu, gọi là trọng sát o
Hợp 1 lưu lại 1, nhân phản mà thành cách. Như quan sát đều thấu tức là hỗn tạp, hợp mất quan lưu lại sát. hoặc hợp mất sát lưu lại quan, phản cách thành thanh. Như:
16 - Tân dâu Bính Canh ty Bính tuất
Là trụ của Bắc dương lĩnh tụ Vương Sĩ Trân. Tân hợp bính sát, hợp 1 lưu 1, tức thì tự nhiên thành cách sát nhận o　
　17 - Nhâm dần Mậu thân Bính dần Quý tị
Lại như hợp quan lưu sát o Theo " tam mệnh thông hội "
Lấy hợp làm lưu, bị khắc mà mất, như trụ này có can mậu khắc nhâm hợp quý, gọi là khứ sát lưu quan , các nhà giải thích khác nhau o　Cứ như hợp mà không bị thương khắc tất hợp, bỏ 1 giữ lại 1, hoặc khắc mất đi, hoặc hợp cho mất đi, các ý ấy đều như nhau o

Như trụ của chủ tịch Lâm Sâm :
18 - Mậu thìn giáp dần đinh mão mậu thân
Mậu thổ thương quan, năm giờ đều thấu, dùng giáp khắc mất thương quan ở năm, mà giữ lại thương quan ở giờ, khả để sanh tài tổn ấn, cách cục phản thanh, các ý đó đều là 1. Không có thực thương tất tài không có căn, như đều thấu tất hiềm trọng, bỏ 1 giữ lại 1, vừa đúng thành cách.
Lại có khi hợp mà không luận hợp, là sao ? Như hợp với vốn là thân thì: 5 can dương gặp tài, 5 can âm gặp ngộ quan, đều là tác hợp, chỉ duy có vốn là thân thập can hợp, không phải là bị hợp mất.
Giả như ất lấy canh làm quan, ngày can là ất, cùng canh tác hợp, tức là hợp với quan của mình.
Hợp mất là sao? Như can năm canh, can tháng ất, tất can tháng ất tới trước hợp mất canh, thành ra ngày can không thể hợp được, vậy là bị hợp mất o Lại như nữ lấy quan là chồng, ngày đinh gặp nhâm, tức là chồng ta đến hợp với ta, chính là chồng vợ tương thân, tình thêm khắng khít.
Duy gặp phải tháng nhâm trước cùng năm đinh hợp nhau, ngày can dù cũng là đinh, cũng không thể hợp nổi, tức là phu tinh của mình bị chị em hợp mất, phu tinh tuy thấu mà như không thấu hĩ.
Vốn là thân nhật nguyên thì, can nhật nguyên tương hợp, trừ khi hợp hóa làm tính chất bên ngòai thay đổi, đều không luận là hợp. Hợp và không hợp, tác dụng tương đồng, nhưng hợp càng thêm thân thiết. Như :
19 - Mậu tuất Giáp tý Kỷ tị Mậu thìn
Nguyệt lệnh thiên tài sanh quan, kiếp tài trùng trùng, mừng gặp giáp kỷ tương hợp, quan tinh có tình, chuyên hướng ngày chủ, chế trụ tỉ kiếp , khiến chúng không thể tranh tài, như vậy gọi là dùng quan chế kiếp hộ tài vậy. Xem thêm tiết luận tinh thần.　　
20 - Mậu dần Kỷ vị Giáp dần Ất hợi
Giáp lấy kỷ làm tài ; Giáp kỷ tương hợp, kỷ thổ là tài, chuyên hướng ngày chủ vậy.
Xem tinh thần tiết.　Bị hợp mất hay hợp lại, các nhà giải thích khác nhau. "Tam mệnh thông hội" viết: gian thần thì can năm tháng hay giờ. Có câu hợp quan vong quý, hợp sát vong tiện. Nhược ngày chủ tương hợp, tất hợp quan thì quý, hợp sát thì tiện hĩ.