Động Tĩnh thuyết

Sao gọi là Động vậy? Thể thuộc dương, dương chủ động. Cho nên hành Thiên mạnh mẽ. Thành tuân theo xoay chuyển vây quanh trái đất mà không có điều kiện. Do đó con người lấy theo 8 thiên can thấu lộ ở trên, là Động vậy. Như thiên can bát tự là Giáp mộc, chỉ có thể khắc vận ở trên thiên can Mậu thổ vậy, không có thể khắc Mậu thổ tàng ở trong Tị vậy. Đại khái lấy Động để tấn công thành gần gũi, giống như nam nhân được công kích nam nhân vậy, không công kích chỗ khuê phòng bên trong của nữ nhân vậy. Nhưng tuy không thể công kích người, mà cũng có thể động xa làm kinh sợ, nhưng không thể lấy tai họa thực sự vậy. Như nữ nhân thấy nam nhân đến tấn công, tuy không thể đánh thêm vào thân thể, mà ý chỗ này là cũng có thể làm sợ hãi. Như trong vận Thân được địa chi có Canh kim, cũng không thể công kích ta trong bát tự có thiên can thấu Giáp mộc vậy. Vốn là lấy thiên can động, chỉ có thể công kích được thiên can động, mà không thể công kích địa chi là tĩnh vậy, lý là rõ ràng.

Sao gọi là Tĩnh vậy? Thời kỳ nghĩ ngơi là thuộc âm, âm chủ tĩnh, cho nên Địa nhận theo thuận, lấy phương tĩnh cố định mà luôn không đổi. Do đó, lấy bát tự con người, có chi ẩn tàng ở bên dưới, là Tĩnh vậy. Như địa chi bát tự có Canh kim, chỉ có thể khắc vận ở trên địa chi có Giáp mộc, mà không thể khắc vận ở trên thiên can có Giáp mộc vậy. Đại khái lấy tĩnh công tĩnh thành thân thiết, như nữ chỉ có thể công kích được nữ nhân vậy, không thể công kích nam nhân ở bên ngoài vậy. Nhưng dù không thể bị công kích, ý cũng có thể động xa mà làm kinh sợ vậy. Như vận ở trên có địa chi là Canh kim, cũng không thể phá ta nếu bát tự thiên can là Giáp mộc vậy. Vốn dĩ địa chi là tĩnh, chỉ có thể được công kích địa chi tĩnh, mà không thể công kích thiên can động vậy, lý là rõ ràng. Lại như Thìn Tuất Sửu Mùi là bốn địa chi của vật, chính là thiên địa bốn phương thu tàng về khố, rất kiên cố, giả như bát tự địa chi có Thìn ở nơi Mậu thổ, Ất Mùi ở Quý thủy vận, hoặc là hành Dần, Dần bên trong tuy có Giáp mộc, cũng không thể phá Mậu. Lại vận hành Dậu, Dậu trong tuy có Tân kim cũng không thể phá Ất. Lại có thể sinh hành đến Ngọ, Ngọ trong tuy có Kỷ thổ cũng không thể phá Quý. Không thể không có phá vậy, đại để trong Khố, ổ khóa là rất bền chắc, chính xác chữ Tuất đến động xung khai, liền giống như có rồi chìa khóa để mở khóa, mà xuất nhập Mậu thổ, Ất mộc, Quý thủy đi ra. Như chữ Sửu sẽ xung chữ Mùi, mà không thể công kích vật gì khác. Cho nên viết Tạp khí Tài được xung, chính là ý này vậy.